De Rijksoverheid wil door middel van social return mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk helpen. Dat kan het beste met maatwerk. Maar hoe benut je als Rijksoverheidsdienst je inkoopkracht voor meer maatschappelijke impact? Hoe zorg je als categoriemanager, of als inkoper, voor social return die past bij je beleid en wortelt in de praktijk? Hoe zorg je als HR-manager dat social return werkt voor een meer inclusieve overheid? Met andere woorden: hoe benut je de ruimte in de regels en hoe pas je Maatwerk voor Mensen toe? Op basis van proeftuinen geven we 5 tips.

De social return-verplichting en Maatwerk voor Mensen in het kort

Het Rijk zet haar inkoopkracht in om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Bij passende aanbestedingen voor werken en diensten van meer dan €250.000 moeten leveranciers van het Rijk ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt inschakelen. Met de werkwijze Maatwerk voor Mensen wordt maatwerk, samenwerking, en het benutten van bestaande initiatieven van leveranciers gestimuleerd. Hierdoor is er meer ruimte binnen de social return verplichting, waardoor maximale maatschappelijke impact gecreëerd wordt.

1. Zoek je collega’s van Inkoop, Beleid en HR op

Overleg met elkaar wat mogelijk is en benut elkaars krachten. Als inkoopprofessional of categoriemanager heb je de mogelijkheid om bij iedere uitvraag voor een aanbesteding te kijken welke specifieke kansen er voor social return zijn. Vraag daarbij ook: hoe kunnen wij helpen jullie beleidsdoelstellingen te realiseren?
Draag, als beleidsdirectie van een ministerie, doelgroepen en ideeën aan die de inkoper kan inzetten om samen te werken met de leverancier.
Benut als HR-manager de bredere doelgroep van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zo kun je aansluiten bij de doelstellingen van het Rijk als werkgever (banenafspraak - meer kwetsbare groepen aan het werk).

2. Ga in gesprek met de leverancier

Ga met een open houding het gesprek aan met de leverancier. Het is belangrijk om oog te hebben voor elkaars doelstellingen en mogelijkheden, en om samen te kijken hoe je de ruimte creatief kunt benutten. Door Maatwerk voor Mensen ligt de focus namelijk niet meer op het voldoen aan regels, maar op het behalen van maximale maatschappelijke impact. Hierdoor is social return geen taak meer dat afgevinkt moet worden, maar het begin van een krachtige samenwerking gedreven door intrinsieke motivatie. 

3. Maak ruimte voor de categoriemanager

De categoriemanager is de 'matchmaker' tussen de Rijksoverheid en de leverancier. Hij/zij regelt rijksbreed de inkoop in categorieën zoals "Inhuur Professionals". Het gaat hierbij om miljoenen euro's per jaar. De categoriemanager overziet het veld en kan vanuit die positie opdrachtgever en opdrachtnemer stimuleren. 

4. Zorg voor draagvlak

Maatwerk voor Mensen heeft een experimenteel en - binnen de overheid - innovatief karakter en kan rekenen op bestuurlijke dekking en betrokkenheid. De directeuren van CDI, ICIA, ICBR en ICOP hebben hun steun en interesse voor de proeftuinen uitgesproken en bevestigd. Dat is belangrijk. De tijd van het pionieren is voorbij, Maatwerk voor Mensen is een nieuwe standaard. Niet minder belangrijk is dat je zorgt voor draagvlak voor deze aanpak.

‘Maatwerk voor Mensen is anders kijken, is omdenken. Ik hoor nog te vaak: “Daar zijn we nog niet klaar voor, maar volgend jaar waarschijnlijk wel”. Voor social return zijn lef en doorzettingsvermogen nodig. En dan kunnen we echt heel veel bereiken.’ - Wolter van der Vlist, senior adviseur inkoopbeleid en strategie bij Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

5. Experimenteer met respect voor de regels

Proeftuinen zijn ontwikkelprojecten. Er wordt stapvoets gewerkt en proefondervindelijk ontdekt wat wel en wat niet werkt. Dat vereist de durf om de ruimte in de regels op te zoeken en die regels tegelijkertijd wel te respecteren. Er is een vormvrijere invulling mogelijk van bredere sociale doelstellingen. Bijvoorbeeld: social return in combinatie met sociaal ondernemerschap.

Aan bovenstaande teksten kunnen geen rechten of plichten worden ontleend.