Handreiking Partnership en inkoopkracht: samen kom je verder
In oktober verschijnt de vernieuwde Handreiking Partnership & Inkoopkracht. De handreiking biedt markt en overheid een stappenplan om samen meer banen realiseren voor mensen met een arbeidsbeperking. In de nieuwe, verrijkte versie van de handreiking heeft inkoop een prominente plek gekregen. Want ook met inkoop kun je sociale impact maken. Marcella van Room (adviseur maatschappelijk verantwoord inkopen (mvi) bij PIANOo) en Nienke Schütte (projectmanager Partnership & inkoopkracht bij De Normaalste Zaak) nemen je mee in het ontstaan van de handreiking. Ze geven je ook alvast enkele tips waar je straks mee aan de slag kunt.
De handreiking is een samenwerking tussen het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, De Normaalste Zaak en Expertisecentrum Aanbesteden PIANOo. Nienke: “Met de handreiking vertalen we de opdracht om banen te realiseren voor de doelgroep van de banenafspraak naar concrete acties”
Twee routes
De samenwerking tussen het ministerie van BZK en De Normaalste Zaak is ontstaan uit de Verkenning banen arbeidsbeperkten binnen kansrijke inkoopcategorieën overheid . Uit dit onderzoek blijkt onder andere dat 5 tot 10% van de banen in de catering en schoonmaak geschikt kan zijn voor mensen met een arbeidsbeperking. Nienke: “We kunnen dus veel meer mensen aan werk helpen, maar dan moeten markt en overheid wel samenwerken. Zeker nu we samen verantwoordelijk zijn voor het realiseren van 125.000 banen.” Het ministerie van BZK en De Normaalste Zaak begonnen vijftien proeftuinen, waarin opdrachtgevers en opdrachtnemers met elkaar in gesprek gingen. Dienst Justitiële Inrichtingen ging bijvoorbeeld om tafel met dienstverlenend bedrijf Sodexo om ex-gedetineerden aan werk te helpen. Uit deze ervaringen ontstond de eerste versie van de handreiking. “We focusten daarbij op wat er binnen bestaande samenwerkingen mogelijk is,” legt Nienke uit. “Maar eigenlijk zijn er twee routes: de mogelijkheden binnen bestaande contracten bekijken, en inkoop inzetten om sociale impact te maken. Daarom hebben we na de eerste fase PIANOo betrokken bij het project, en hebben we samen de tweede route verrijkt.”
Marcella vult aan: “Vanuit PIANOo zijn we doorlopend met deze thema’s bezig, dat doen we al jaren. Wat je nu ziet is dat organisaties zich steeds bewuster worden van de inkoop-instrumenten waarmee je maatschappelijke impact kunt maken.” Zo is een handreiking ontstaan met concrete stappen waarmee zowel HR-professionals als inkopers aan de slag kunnen. “We hebben geprobeerd het zo actiegericht mogelijk te maken. Dus we zeggen niet alleen: ‘bespreek het met je leverancier’, maar geven ook concrete tips over wat je kunt bespreken.”
Linda Planjer en Sammy Hadad (Maatwerk voor Mensen) zijn ook erg blij met de Handreiking: “Een constructief gesprek met de markt en goede relatie met de leverancier en andere betrokkenen in- en extern staan in de werkwijze van Maatwerk voor Mensen centraal. De Handreiking en het stappenplan bieden hier mooie handvatten voor: van start van de inspanning t/m evaluatie en vervolg. Alleen door goede relaties en onder goede omstandigheden kunnen we kandidaten met social return duurzaam naar de arbeidsmarkt toe leiden en een plaats bieden.”
Als je samenwerkt, is de kans op succes veel groter
Volgens Nienke was social return tot voor kort vooral een verantwoordelijkheid die bij de opdrachtnemer werd neergelegd. “Maar als opdrachtnemer kun je het niet alleen, als je het samen doet is de kans op succes veel groter,” aldus Nienke. En als opdrachtgever moet je ook de verantwoordelijkheid nemen om van tevoren de mogelijkheden te verkennen, zowel binnen als buiten je eigen organisatie. “Kijk daarbij naar je eigen organisatiedoelstellingen, maar ook naar welk aanbod er in de markt is,” zegt Marcella, “Er zijn verschillende routes die je kunt nemen, en op basis van je doelstellingen en de mogelijkheden kies je daar een van. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om samen te werken met een sociaal ondernemer, maar je kunt ook een reguliere ondernemer stimuleren om sociale impact te maken. Zo zien we bijvoorbeeld bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier dat er per opdracht gekeken wordt naar het juiste instrument. En er gelijktijdig wel vijf instrumenten worden ingezet.”
In de eerste fase werden opdrachtgevers en opdrachtnemers bij elkaar gebracht. “Dat was ook wel nuttig, maar er bleek veel meer toegevoegde waarde te zitten in het samenbrengen van mensen binnen een organisatie,” vertelt Nienke. Met dit doel organiseerden Nienke en Marcella workshops, waar vanuit elke organisatie iemand vanuit HR en een inkoper samen aan deelnamen. Het samenbrengen van de juiste mensen binnen je organisatie is volgens Marcella ook een mooi startpunt om met dit onderwerp aan de slag te gaan: “Vorm in je organisatie een werkgroep, een coalition of the willing, van mensen die hier aan willen werken.”
Koffie drinken met de cateraar
Je hoeft niet gelijk je hele organisatie te veranderen of je inkoopbeleid aan te passen om impact te maken. Marcella: “Begin klein, organiseer bijvoorbeeld een proeftuin om ervaring op te doen en kijk daarna of je aanpassingen structureel kunt borgen in je organisatie.” Voordat je de inkooproute gaat verkennen, kun je beginnen met een gesprek met een bestaande leverancier die je toch al kent, heel laagdrempelig. Nienke: “Het kan zo simpel zijn als een keer koffie drinken met je cateraar, om samen de mogelijkheden te verkennen. Leveranciers staan daar eigenlijk altijd wel voor open, ze zijn zuinig op hun klanten.”
Aanjagen en monitoren
Nienke en Marcella willen graag vervolg geven aan deze aanpak. Nienke: “Nu alles op papier staat gaat het vooral om de vertaling naar acties, het aanjagen van mensen en het monitoren van de sociale impact om te kijken hoe ze hiermee verder gaan. Ook na een proeftuin fase wil je dat mensen in beweging blijven. Het liefst zou ik ze elke week bellen en vragen hoe het gaat.” Marcella: “En de workshops werden ook heel goed ontvangen. De organisaties die we spraken geven aan dat ze graag kennis willen blijven uitwisselen. Het zou mooi zijn als we daar iets mee kunnen doen, en nieuwe sectoren kunnen laten aansluiten.”
Aan de slag met de handreiking
Wil jij straks met je organisatie aan de slag met de stappen uit de handreiking? Nienke en Marcella hebben nu alvast een aantal tips:
- Laat de impact die je kunt maken zien, en deel ook persoonlijke verhalen van mensen die geholpen zijn door deze aanpak. Dat inspireert mensen om ook bij te dragen.
- Smeed een coalitie binnen je organisatie en ga samen aan de slag. Kijk rustig wie je nodig hebt om het tot een succes te maken.
- Denk na over doelen voor de korte en de lange termijn. Blijf in beweging: wat kunnen we volgende week doen en wat is de stip aan de horizon?
- Met vragen over Maatschappelijk Verantwoord Inkopen kun je contact opnemen met de helpdesk van PIANOo: info@pianoo.nl.
- Werkgevers uit zowel de overheid als de markt kunnen zich aanmelden bij De Normaalste Zaak.
Nog een bonustip:
- Deel je voorbeelden, aanbestedingsteksten en ervaringen met elkaar, bijv. via het digitaal platform van Maatwerk voor Mensen. Meld je aan voor de community Maatwerk voor Mensen.